Uzayda yaşam, Dünya’daki yaşamdan çok farklı ve bazen beklenmedik zorluklarla karşılaşılabiliyor. Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (UUİ) yaşamın ne kadar farklı olduğunu anlamak için, bir domatesin kaybolma hikayesine göz atabiliriz.
İstasyonda kaybolan bir domates ile ortaya çıkan son UUİ draması, ekibin mürettebattan bir üyenin araştırma meyvesini gizlice yediğine inandırdı. Neyse ki kayıp domatesin sekiz ay sonra bulunması, şüpheli astronotun adını temize çıkardı.
DOMATES BULUNDU
NASA astronotu Jasmin Moghbeli bir canlı yayın sırasında, “Eve dönen yakın dostumuz Frank Rubio, uzun süredir domatesi yemekle suçlanıyordu” dedi ve ekledi: “Ama artık onu temize çıkarabiliriz. Domatesi bulduk.”
Chip’in aktardığı olayda söz konusu domates, Veg-05 deneyinin bir parçası olarak yetiştirilen bir Red Robin türü domatesti. NASA’nın bildirdiğine göre bu deneyin amacı, mahsul büyümesini, besin bileşimini, mikrobiyal gıda güvenliğini, lezzeti ve uzay istasyonundaki mürettebat için psikolojik faydaları incelemenin yanı sıra ışık kalitesinin etkisini incelemekti. Ancak burada ufak bir skandal ortaya çıktı.
Rubio, Mart 2023’te domatesleri toplayan ekibin parçasıydı, ancak Ziploc torbanın içindeki bir örneği aldıktan sonra elinden kaçırdı ve havada süzülen domatesi gözden kaybetti. Ve bu olayın ardından aylarca sürecek bir gizem başladı.
Rubio, eylül ayındaki bir canlı yayın sırasında “O şeyi aramak için çok fazla saat harcadım” demiş ve devam etmişti: “Kurumuş domatesin bir noktada ortaya çıkacağından ve yıllar sonra adımı temize çıkaracağından eminim”. Neyse ki Rubio’nun itibarını kurtaran bir şekilde domatesin ortaya çıkması için sadece birkaç ay gerekti. Kapalı bir alanda Ziploc poşetindeki bir domatesi nasıl kaybedebileceğinizi merak ediyorsanız, yerçekimsiz ortamda çalışırken nesneleri kaybetmenin büyük ve yaygın bir sorun olduğunu belirtmemizde fayda var.
Astronotlar, ağırlıksız ortamı Dünya’da eğitim alamayacağınız bir şey olarak tanımlıyor. Sıfır yerçekimine benzer koşullar yaratmak için kontrollü serbest düşüş periyotlarını kullanan parabolik uçuşlar sayesinde bir fikir edinmek mümkün olsa da, oraya ulaşana kadar UUİ’de nasıl bir ortamın sizi beklediğini gerçekten hayal edemeyeceğiniz söyleniyor.
UUİ’de kullanılan pek çok alet çantalarda bulunur, ancak bir şeyi çıkarmak için fermuarı açtığınızda, içindeki diğer her şeyin çantadan “kaçmaya” çalışması söz konusu olabiliyor. Eşyalar genellikle birkaç dakikadan birkaç saate kadar süreler boyunca kaybolabiliyor, çoğu zaman havalandırma deliklerinde ortaya çıkıyor. Ancak bu domates, etkileyici bir şekilde sekiz ay boyunca gizlenmeyi başarmış durumda.
