Mehmet ŞimşekKüresel petrol talebi, ekonomik toparlanma ve enerji dönüşüm süreçlerinin etkisiyle önemli bir dönüşüm geçirirken temiz enerjiye geçiş ve verimlilik artışı, talep kalıplarını yeniden şekillendiriyor.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerinden derlenen bilgilere göre, küresel petrol talebindeki artış hızı 2024’te belirgin şekilde yavaşladı. Petrol talebi, geçen yıl önceki yıla göre sadece yüzde 0,8 artarak 193 eksajul oldu. Günlük 830 bin varillik bu artış, 2023’te kaydedilen yüzde 1,9’luk büyümenin gerisinde kaldı.
Talepteki yavaşlamada, salgın sonrası ekonomik toparlanmanın zayıflaması, sanayi üretimindeki durgunluk ve elektrikli araçların yaygınlaşması etkili oldu.
Petrolün küresel enerji tüketimindeki payı ise ilk kez yüzde 30’un altına geriledi. Petrol, 50 yıl önce yüzde 46’lık pay ile zirveye ulaşmıştı.
ÇİN’İN PETROL TALEBİNDE CİDDİ BİR DÜŞÜŞ VAR
Küresel petrol talebinde en sert düşüş Çin’de yaşandı. Ülkede, salgın sonrası toparlanmayla birlikte 2023’te yüzde 8,7 artan talep, 2024’te yalnızca yüzde 0,8 artış gösterdi.
Yılın ilk çeyreğinden itibaren belirginleşen yavaşlamada, elektrikli araç kullanımının hızla artması, doğal gazlı kamyonların yaygınlaşması, yüksek hızlı tren ağlarının genişlemesi ve emlak sektöründeki durgunluk etkili oldu.
Gelişmiş ekonomilerde ise elektrikli araçların yaygınlaşması, uzaktan çalışma eğilimlerinin kalıcı hale gelmesi ve enerji verimliliğindeki iyileşmeler nedeniyle petrol talebi ya sabit kaldı ya da hafif düşüş gösterdi.
ABD’de petrol tüketimi 2024’te önceki yıla göre değişmezken, 2019 seviyesinin yüzde 4,3 altında kaldı. Avrupa Birliği ülkelerinde petrol tüketimi de 2019’a kıyasla yüzde 7 düşük seyretti. Japonya’da petrol talebi, 2024’te yıllık bazda yüzde 4,4 azaldı, 2019’a göre ise yüzde 11,8’lik gerileme gösterdi.
Çin’deki yavaşlamaya rağmen, gelişmekte olan ülkelerde petrol talebi yükselişini sürdürdü. Kentleşme, sanayileşme ve motorlu araç kullanımının artması bu büyümeyi destekledi.
Bu dönemde Hindistan, yüzde 3,4’lük petrol talebi artışıyla dikkati çekti. Ülkede talep, 2019 seviyesinin yüzde 11,6 üzerine çıktı, benzin kullanımı da yüzde 41,7 artış kaydetti.
HİNDİSTAN’IN PETROL TALEBİ ARTIYOR
İtalya’daki Ricerche Industriali ed Energetiche’de (RIE) enerji jeopolitiği ve piyasaları alanında araştırma görevlisi Francesco Sassi, Çin ekonomisindeki yavaşlamanın iç ve dış dinamiklerle bağlantılı olduğunu söyledi.
Sassi, ekonomik büyümenin yavaşlaması, yenilenebilir enerji kaynaklarının artışı, elektrikli araç piyasasının genişlemesi ve ağır taşımacılıkta LNG kullanımının yaygınlaşmasının, petrol talebindeki büyümeyi baltalayan unsurlar arasında yer aldığını vurguladı.
Uluslararası düzeyde ise Pekin’in uzun süredir küresel petrol talebi artışının en büyük kaynağı olduğuna işaret eden Sassi, bunun aynı zamanda istikrarsız bölgelerden ve kritik geçiş noktalarından yapılan petrol ithalatına bağımlılığı artırdığını ifade etti.
Sassi, “Önümüzdeki on yıllarda petrol talebi artışına öncülük edecek ana ülkenin Hindistan olması bekleniyor. Bu durum, Orta Doğu ve Güneydoğu Asya’daki üreti
